มนุษย์ใช้อารมณ์ในการดำเนินชีวิตในแต่ละวัน พระพุทธศาสนาจึงเป็นที่พึ่งทางใจ ทำให้มนุษย์หลุดพ้นจากความทุกข์ และมีอารมณ์ที่ดีในการใช้ชีวิตประจำวัน พระพุทธศาสนายังช่วยส่งเสริมให้มนุษย์มีชีวิตที่ยืนยาวอีกด้วย อารมณ์ เป็นส่วนหนึ่งของจิต เป็นสิ่งที่รู้โดยจิต เป็นสิ่งหน่วงเหนี่ยวจิตใจ สิ่งที่ยึดดึงจิตไว้ แต่ในทางพุทธศาสนา อารมณ์หมายถึงสิ่งที่จิตไปเกาะเกี่ยวอยู่แล้วยึดจิตไว้ โดยมี 6 อย่าง คือ รูป รส กลิ่น เสียง โผฏฐัพพะ และธรรม หากจิตที่มีสุขภาพดี ย่อมส่งผลให้กายมีสุขภาพดีตามไปด้วย ทุกคนปรารถนาอยากจะมีความสุขในชีวิต แต่ในทางตรงกันข้าม ทุกคนก็ไม่อยากให้ความทุกข์เกิดขึ้นกับชีวิตเช่นเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงของชีวิตนั้น ทุกคนไม่สามารถเลือก หรือหนีทั้งความสุข และความทุกข์ได้ อารมณ์เป็นสิ่งที่ทุกคนต้องเผชิญในทุกๆวัน โดยอารมณ์นั้นล้วนแล้วแต่เป็นตัวเราที่เป็นคนสร้างขึ้นมาเอง เกิดจากความคิดดังนี้ 1. มีความคิดบวก นำแนวทางที่พระพุทธศาสนา บันทึกไว้ไปปฎิบัติ สนใจฟังธรรมะ เจริญภาวนา รักษาศีล นั่งสมาธิ ชีวิตก็จะมีแต่ความสุข ความสุขเกิดแก่ผู้ใด บุคคลผู้นั้นย่อมมีอารมณ์ดี ความสุขเป็น สภาวะที่ใจเย็นสงบ ปราศจากความทุกข์ 2. มีความคิดลบ จิตใจเครียดแค้น อิจฉาริษยา ไม่เชื่อเรื่องศีลธรรม ชีวิตก็จะมีแต่ความทุกข์ ทำให้เกิดอารมณ์ร้าย หงุดหงิด จิตใจขุ่นมัว พระพุทธศาสนาใช้หลักธรรมในการกำจัดอารมณ์ความคิดดั้งนี้ 1. สติปัฎฐาน 4 (รู้ทันกาย เวทนา จิต และ รู้ทันธรรม) 2. พรหมวิหาร4 (เมตตา กรุณา มุทิตา และ อุเบกขา) 3. สังคหวัตถุ 4 (ทาน ปิยวาจา อัตตจริยา และ สมานัตตา) ข้อแตกต่างของพุทธศาสนากับฝ่ายตะวันตกในเรื่องของการแสดงออกทางอารมณ์ 1. ฝ่ายตะวันตก ให้มีการแสดงออกทางอารมณ์ได้แต่พยายามแสดงออกให้พอดี เช่นมีความโกรธได้ แต่ต้องรู้จักแสดงความโกรธ 2. ฝ่ายพุทธศาสนา ให้ใช้ความเมตตามากำกับความรู้สึกอารมณ์ด้วย เมตตา ปลูกฝังความรักความสงสาร เรียกว่าชำระจิตใจให้ผ่องใส ใช้ 2 วิธี คือ 1. สมาธิใช้พลังสมาธิขจัดอารมณ์ไม่ดี สมาธิทำให้เกิดปัญญา ส่งผลให้แสดงอารมณ์ได้ถูกต้อง 2. วิปัสสนาเน้นการฝึกสมาธิเพื่อพัฒนาปัญญา สติ คือความรู้ตัวรู้ทัน แสดงออกอย่างเหมาะสม สติจะเป็นกระจกส่องใจ เมื่อสติมาปัญญาจะเกิด และสามารถเป็นตัวกำกับควบคุมอารมณ์ได้ ที่กล่าวมาทั้งหมด เสนอให้เห็นถึงกระบวนการพัฒนาอารมณ์ของพุทธศาสนาที่สามรถทำให้ได้ถึงจุดถาวรควบคุมอารมณ์ได้ไม่ให้กลับมาอีก เช่น ความโกรธถ้าฝึกจิตเจริญ เมตตาภาวนา จนเป็นนิสัยก็จะไม่ขี้โกรธและเป็นคนอารมณ์ดี
อัพเดท
13 ก.ย. 2565 16:42